तंत्रगिन्यानाक लागून संगणक, मोबायल, टॅब अश्या यंत्रांचेर आपले विचार जाय ते भाशेंत टायप करूंक मेळटा. पूण संगणक आनी मोबायल हांचेर टायप करूंक वेगळे वेगळे किबोर्ड लेआवट मेळटात. संगणकाचेर किबोर्ड लेआवट आसात, पूण ते मोबायलाचेर मेळटलेच अशे ना. सगळ्यांत म्हत्वाची गजाल म्हणल्यार देवनागरी टंकलेखन सॉफ्टवॅर आनी फॉण्ट सगळ्या संगणकांक सपोर्ट करता हाची खात्री करप. हाका लागून युनिकोड आशिल्लो संगणक आनी इन्स्क्रिप्ट किबोर्ड खूब उपेगाक येता.
आमच्या दरेकल्याच्या संगणकाचेर देवनागरी टंकलेखन करूंक युनिकोड पयलींच इन्स्टॉल केल्लो आसा पूण फकत युनिकोड आसलो म्हणून जायना. देवनागरी टंकलेखना खातीर आशिल्ले विंगड विंगड किबोर्ड शिकचे पडटात. इंग्लीश टंकलेखन करूंक इंग्लीश किबोर्ड लेआवट आसता तेच वरी देवनागरी किबोर्ड आसता.
सामान्यपणान देवनागरी किबोर्डांची वर्गवागी चार तरांनी करूं येता. ती म्हणल्यार-
1. सरकारी आनी शिक्षणीक वापरा खातीर
2. प्रकाशक वा डी.टी.पी. वापरा खातीर
3. चुकून केन्नाय वापरा खातीर (casual use)
4. मोबायल वापरा खातीर
वयर दिल्ल्या वापरा खातीर वेगळे वेगळे देवनागरी किबोर्ड वापरूंक मेळटा. सरकारी कार्यालयांनी, शिक्षणीक संस्थांनी सरकारी कर्मचारी, शिक्षक, संशोधक, अभ्यासक कोंकणी, मराठी, हिंदी ह्या भारतीय भाशांनी टायप करूंक इन्स्क्रिप्ट किबोर्ड वापरतात. भारत सरकार मान्य असो हो सगळ्यांत म्हत्वाचो किबोर्ड. गोंयांत लेगीत सरकारी आस्थापनांनी इन्स्क्रिप्ट किबोर्डाचो वापर जाता. हाचे आदीं, रॅमिंग्टन किबोर्डाचो वापर जातालो. रॅमिंग्टन किबोर्डाचेर टायपरायटराचो लेआवट आशिल्लो. ते खातीर, सरकारी कार्यालयांनी टायपरायटर वचून संगणक आयले तेन्ना टायपरायटर वापरप्यांक रॅमिंग्टन किबोर्ड बर्याक पडटालो. पूण आतां सामान्यपणान इन्स्क्रिप्ट किबोर्डाचोच वापर जाता.
शाळा, म्हाविद्यालयांनी, विद्यापिठांनी इन्स्क्रिप्ट किबोर्ड वापर म्हत्वाचो. सगळ्या शिक्षणीक संस्थांतले विद्यार्थी आनी शिक्षक जगाच्या खंयच्याय कोनशाक गेल्यार सुद्दा हो किबोर्ड वापरून टंकलेखन करूंक शकतात. शिक्षणीक प्रकल्प, स्वाध्याय धरून स्वताची कथा, कविता हो इन्स्क्रिप्ट किबोर्ड वापरून सोंपेपणान टायप करूं येता. तशेंच हो किबोर्ड वापरूंक तांकां एकूय रुपया खर्च करचो पडना. सोंपेपणान विनामुल्य मेळपी हो किबोर्ड विद्यार्थ्यांक चड बर्याक पडपी आसा.
इन्स्क्रिप्ट (INSCRIPT) म्हणल्यार इण्डियन स्क्रिप्ट. इन्स्क्रिप्ट किबोर्ड हो देवनागरी, गुजराती, बंगाली, कन्नड, मलयाळम, ओडिया अश्या 12 भारतीय लिपयां खातीर स्टॅण्डर्ड (मानक) किबोर्ड लेआवट अशें मानतात. हो किबोर्ड भारत सरकारान सुरवातीक ISCII standard खातीर तयार केल्लो आनी उपरांत तो युनिकोडान आपणायलो. भारत सरकाराच्या दूरसंचार आनी माहिती तंत्रगिन्यान मंत्रालयाच्या इलॅक्ट्रॉनिक्स खात्यान 1986 वर्सा पयलो इन्स्क्रिप्ट किबोर्ड स्टॅण्डर्डायज केल्लो आनी उपरांत 1988 वर्सा तातूंत नुक्ता, मात्रा घालून कांय बदल केल्ले. ह्या किबोर्डांत निमाणो बदल 1992 वर्सा जाल्लो अशें मानतात. सरकार मान्य किबोर्ड आशिल्ल्यान, केंद्र सरकाराच्या तशेंच राज्य सरकाराच्या जायत्या भाशा संबंदीं परिक्षांनी इन्स्क्रिप्ट किबोर्ड वापरून टंकलेखनाची चांचणी जाता.
इन्स्क्रिप्ट किबोर्डाचेर स्वर, व्यंजन आनी उच्चार दर्शक भेदां (diacritics) खातीर खासा कुरवो (keys) आसात. ह्या किबोर्डाचेर सगळे स्वर, र्हस्व-दीर्घ, मात्रा, अनुस्वार दावे वटेन आनी व्यंजनां उजवे वटेन आसात. तशेंच चडशीं जोडाक्षरां नंबर रोंत (number row) मेळटात. शिफ्ट कुरू धरून म्हाप्राण व्यंजनां टायप करूंक मेळटात. विण्डोज, लिनक्स, मॅक ओएस आशिल्ल्या संगणकांचेर हो किबोर्ड मेळटा. इतलेच न्हय तर मोबायल फोनांक लेगीत हो किबोर्ड आनी ताचे फॉण्ट कम्पॅटिबल आसात. हो किबोर्ड संगणकाचेर इन्स्टॉल करूंक भाशा विभागांत (language settings) वच्चें पडटा.
इन्स्क्रिप्ट किबोर्डाचें खाशेलेपण म्हणल्यार देवनागरी किबोर्ड लेआवट शिकल्यार तोच किबोर्ड लेआवट कन्नड, बंगाली ह्या हेर लिपयांतल्या अक्षरां खातीर वापरूंक मेळटा. देखीक, देवनागरींतल्या ‘अ’ स्वरा खातीर SHIFT D (शिफ्ट डी) टायप कुरू टायप करची पडटा. बंगाली लिपी वापरून ते लिपयेंतलो ‘অ’ हो स्वर जाय जाल्यार शिफ्ट डी हीच कुरू मारची पडटा. वेगळ्या वेगळ्या लिपयांनी समान स्वर, व्यंजनांक समान कुरू दिल्ल्यान टायपिंग प्रक्रिया सोंपी जाता. तशेंच, सगळ्या संगणकांचेर युनिकोड आशिल्ल्यान, इन्स्क्रिप्ट किबोर्ड फुकट जाय तेन्ना जाय थंय वापरूंक मेळटा.
इन्स्क्रिप्ट किबोर्ड मायक्रोसॉफ्ट वर्ड, ॲक्सॅल, पावरपॉयण्ट, सोशल मिडिया धरून विंगड विंगड ॲप्लिकेशनांचेर आनी सॉफ्टवॅरांचेर हो किबोर्ड चलता. युनिकोड फॉण्ट आशिल्ल्यान इन्स्क्रिप्ट किबोर्ड वापरून मारिल्लो मजकूर सगळ्या संगणकांचेर आनी मोबायलांचेर दिसता. सुरवातीक, तुमचो संगणक मंगल हो फॉण्ट आपोआप टायपिंगा खातीर निवडटलो. मंगल ह्या फॉण्टा भायर कोकिला, एरियल युनिकोड एमएस, निर्मला टॅक्स्ट, अपराजिता, लैला, कर्मा, उत्साह अशे विंगड विंगड फॉण्ट ऑनलायन फुकट डावनलोड करून तांचेर क्लीक करून इन्स्टॉल करूं येता.
इन्स्क्रिप्ट किबोर्ड शिकपा खातीर कम्प्युटराचेर ऑन-स्क्रीन किबोर्ड पर्याय मेळटा. हो किबोर्ड पळोवन वा ताचेर क्लीक करून टायपिंग शिकूं येता. तशेंच आतां देवनागरी किबोर्डाची स्टिकरां मेळटात. हें स्टिकर विकत घेवन आपल्या संगणकाच्या वा लॅपटॉपाच्या किबोर्डाचेर चिकटावं येतात. ताचेर इंग्लीश आनी देवनागरी दोनूय अक्षरां दिसतात. म्हणटकूच किबोर्डाचेर अक्षरां सोदचीं पडनात. फकत हो किबोर्ड शिकतना आपल्या दोनूय हातांच्या बोटांचो वापर करप म्हत्वाचें. मदल्या रोंत आशिल्ल्या S, D, F, G ह्या अक्षरांचेर दाव्या हाताचीं बोटां आनी K, L, ; ‘ हांचेर उजव्या हाताचीं बोटां दवरून अंगठ्याचो वापर स्पेस बार मारूंक करूं येता. इंग्लीश आसूं वा देवनागरी किबोर्ड, आपल्या हाताच्या बोटांचो वापर कसो करप तो पयलीं शिकूंक जाय. ताका लागून, टंकलेखन करूंक बरी गती मेळटा आनी मान, फाटीक चड त्रास जायना.
इन्स्क्रिप्ट किबोर्डाचो वापर प्रशासनीक आनी शिक्षणीक क्षेत्रांत सगळ्यांत चड जाता. पूण प्रकाशक, खबरापत्रां सारकेल्ले वेवसायीक श्री लिपी सारकेल्ल्या इन्स्क्रिप्ट नाशिल्ल्या (non Inscript) सॉफ्टवॅरांचो वापर करतात. धा-बारा हजार रुपया खर्चून हे सॉफ्टवॅर विकत घेवचे पडटात. पूण कोरल ड्रॉ, इन डिजायन, फोटोशॉप अश्या सॉफ्टवॅरांचेर श्री लिपी सॉफ्टवॅर वापरून डिजायनिंग करप सोंपे जाता. वेगळे वेगळे फॉण्ट वापरून देवनागरी पुस्तकां तयार करूंक वा लग्न पत्रिका, आमंत्रण पत्रिका तयार करूंक श्री लिपी सॉफ्टवॅर उपेगाक येता. वेवसायीक कामा खातीर आशिल्ल्यान श्री लिपी सॉफ्टवॅर विकत घेवप तांकां परवडटा. पूण जांकां परवडना तीं युनिकोडांत इन्स्क्रिप्ट किबोर्ड वापरून टायप करूंक शकतात आनी उपरांत तो फॉण्ट श्री लिपी सॉफ्टवॅरांत कन्वर्ट करूंक मेळटा. ताका लागून, जांचे कडेन श्री लिपी, बराह हे सॉफ्टवॅर नात, तीं आसा त्या युनिकोडांत टायप करूंक शकतात आनी आपलें पुस्तक डिजायन करूंक शकतात.
हालीं तेंपार कोरल ड्रॉ सॉफ्टवॅराचे नवे आवृत्तींत इन्स्क्रिप्टांतले फॉण्ट कम्पॅटिबल जाल्यात. सॉफ्टवॅर वा किबोर्ड शिकपाची कटकट कांय जाणांक दिसूं येता. तांचे खातीर सोंपे मार्ग आसात. गुगल इण्डीक किबोर्ड, मायक्रोसॉफ्ट किबोर्ड, इजी हिंदी टायपिंग डॉट कॉम (www.easyhindityping.com) हे ऑनलायन टुल्स वापरून देवनागरी टंकलेखन करूं येता. ह्या ऑनलायन टुल्सांनी लिप्यांतर पद्दत आपणायल्ली दिसता. ‘a’ म्हणल्यार ‘अ’, ‘b’ म्हणल्यार ‘ब’ अशे पद्दतीन ताचेर टायप करूंक मेळटा. पूण शास्त्रीय पद्दतीन इन्स्क्रिप्ट किबोर्ड वापरून टंकलेखन शिकप चड फायद्याचें.
मोबायलाचेर जी-बोर्ड (GBoard) हो ॲप डावनलोड करून टंकलेखन करूं येता. ह्या किबोर्डाचेर हिंदी भाशा निवडल्यार, तीन पद्दतींनी टंकलेखन करूंक मेळटा. एक देवनागरी किबोर्ड, दुसरो लिप्यांतर पद्दत म्हणल्यार इंग्लीश किबोर्ड दिसता पूण इंग्लीश अक्षर मारता तेन्ना तें आपोआप देवनागरी जाता आनी तिसरी पद्दत म्हणल्यार हॅण्डरायटिंग बोर्ड जातूंत मोबायलाक दिल्लें पॅन वा आपल्या बोटांनी अक्षरां मोबायलाचेर बरोवंक मेळटात. ह्या ॲपाचेर देवनागरींत टायप केल्लो मजकूर इन्स्क्रिप्ट कम्पॅटिबल आशिल्ल्यान, तो खंयच्याय संगणकाचेर वापरूंक मेळटा. हाचे भायर जायते देवनागरी ॲप मोबायलाचेर मेळटात, पूण हो जी-बोर्ड सगळ्यांत चड उपेगी पडटा. हाचे आदीं गुगल इण्डीक किबोर्ड मोबायला खातीर उपलब्ध आशिल्लो. पूण आतां नव्या आवृत्तींच्या मोबायलांनी तो मेळना. ताचे खातीर, जी-बोर्ड ॲप वापरप चड बरें. पूण मोबायल धरपाक ल्हान आशिल्ल्यान ताचेर टायप करप मातशें त्रासदायक थारूं येता. ते खातीर, संगणकाचेर देवनागरी टायप करप शिकचें.
देवनागरी टंकलेखना खातीर विंगड विंगड किबोर्ड, सॉफ्टवॅर आसात. तशेंच देवनागरी टंकलेखन सोयिस्कर करपी जायते ऑनलायन टुल्स आसात. फॉण्ट कन्वर्ट करप, नवे फॉण्ट डावनलोड करून इन्स्टॉल करप अशे जायते पर्याय ऑनलायन मेळटात. फकत आपले आवश्यकताये प्रमाण ह्या तंत्रगिन्यानाचो वापर करपाची गरज आसा.
